O Japonii zwykle mówiliśmy przy okazji zakupów dobrego sprzętu hi-fi, aparatów fotograficznych, telewizorów czy samochodów. Generalnie zazdrościliśmy Japończykom dobrobytu, umiejętności sprawnego myślenia i organizacji życia. Obiecywano nam kiedyś, że będziemy drugą Japonią – właśnie z powodu szybkiego rozwoju gospodarczego tego kraju. W szkole uczono nas o samurajach, gejszach, wulkanie Fudżi, zrzuceniu przez Amerykanów bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki  i o tym, że Japończyka najlepiej poznać po aparacie fotograficznym, który mu zawsze towarzyszy w podróży.

Tyle stereotypów.

Dziś, gdy wszyscy współczujemy Japończykom z powodu tsunami, jakie spustoszyło ich kraj, zastanawiamy się nad przyszłością wysp kwitnącej wiśni. Z mediów słyszymy, że ruszają kolejne koncerny jak: sony, honda czy toyota, które jako pierwsze wracają do rytmu japońskiej codzienności. Jesteśmy przekonani, że Japończycy poradzą sobie z tym nieszczęściem jakie ich dotknęło. Historia lubi się powtarzać konstatujemy, bowiem tak podpowiada doświadczenie życiowe i historia.

Gdy w 1945 roku generał Douglas MacArtur pokonał Japonię i przyjął jej kapitulację, został – jak określają to dziś historycy – katalizatorem przemian tego kraju. Był on bowiem do 1951 roku szefem wojsk okupacyjnych  w Japonii i pod jego kierownictwem przeprowadzono proces demilitaryzacji i demokratyzacji państwa japońskiego. Wtedy też, w 1947 roku, przybył do Japonii William Edwards Deming  ( 14 października 1900 - 20 grudnia 1993), który miał pomagać MacArturowi przy spisie ludności.

William Edwards Deming (14 października 1900 – 20 grudnia 1993)

Deming studiował na uniwersytetach Wyoming, Colorado i Yale. W 1928 r. obronił doktorat z zakresu matematyki i fizyki matematycznej. Kilka lat pracował w Bell Laboratories. W czasie IIwojny światowej pracował w przedsiębiorstwach przemysłu zbrojeniowego, gdzie wdrożył statystyczne sterowanie procesami. Gdy przybył do Japonii prowadził wykłady dla japońskich inżynierów poświęcone tym zagadnieniom.

Deming uważał, że 94% wszystkich problemów jakościowych powstaje z winy kierownictwa, które musi zaangażować się w zarządzanie jakością i zapewnienie jakości. Zarząd firmy jednak powinien pamiętać, że decyzje w tych sprawach powinny być podejmowane razem z pracownikami. Był także wrogiem amerykańskich metod zarządzania, jak zarządzanie przez cele czy zarządzanie przez wyniki i krytykował je na każdym kroku. Według niego do efektywnego zarządzania jakością potrzebne jest myślenie statystyczne, czyli poznanie metod statystycznych, zastosowanie tych metod oraz wyciągnięcie odpowiednich wniosków. Był zdecydowanym wrogiem kontroli, a swoje podejście do jakości totalnej określił w czternastu tezach. Opublikował je w książce  "Out of the crisis" („Wyjście z kryzysu”). Jest on jednym z twórców filozofii zarządzania przez jakość - TQM (Total Quality Management).

Zasady te stały się podwaliną systemu zarządzania jakością ISO. System ten opiera się na cyklu poprawy, nazywany jest też cyklem stałego doskonalenia, cykl PDCA (z ang. plan, do, check, act) zwany kołem Deminga polegający na powtarzających się czynnosciach takich jak:PLANOWANIE -> WYKONANIE -> SPRAWDZANIE -> DZIAŁANIE (POPRAWIANIE).

Deming był krytykowany za propagowanie tych zasad bez podawania gotowych narzędzi do ich realizacji. Wówczas odpowiadał  : "jesteście menedżerami - wymyślcie sami".

W 1951 roku  Związek Japońskich Naukowców i Inżynierów JUSE (Union of Japanese Scientists and Engineers) w podziękowaniu za dokonania Williama Edwardsa Deminga w rozwój Japonii ustanowił nagrodę jego imienia. Była to pierwsza nagroda projakościowa na świecie i do dziś stanowi wzór dla wielu nagród krajowych i międzynarodowych. Jest ona traktowana jako symbol japońskiej troski o wysoką jakość i przyznawana jest co roku w dwóch kategoriach: indywidualnej( dla menedżerów) oraz grupowej ( dla przedsiębiorstw).

Naśladując Japonię, wiele państw, w tym i Polska skorzystało i korzysta z dokonań Deminga. System zarządzania jakością upowszechnił się wszędzie. Jego efekty odczuwamy niemal na każdym kroku. Towary i usługi zawierają bowiem w sobie – rzec by można – niewidzialną ideę Deminga. Ideę, która dziś w Japonii, usuwającej skutki kataklizmu, będzie mieć znowu szczególne znaczenie.

Deming, gdyby był teraz w Japonii nie raz usłyszałby znowu: „- Arigato Deming-san !” – co po polsku znaczy: Dziękujemy Panie Deming!

wtorek, 22 marca 2011 12:23

Źródło:

·  Branen K. C., Hranac J. A., Quality control circles for small business, Journal of small business management, 1/83, Blackwell Publishing, Oxford 1983

·  Dale B. G., Factors which influence the success of quality circle programmes in the United Kingdom, International Journal of Operations & Production Management, 4/85, Emerald Group Publishing, Bradford 1985

·  El Kahal S., Japanese management, Business in the Asia Pacific, Oxford University Press, Oxford 2001

·  Gregerman I. B., Introduction To Quality Circles An Approach To Participative Problem-Solving, Industrial Management, Sep/Oct 79, Institute of Industrial Engineers, Norcross 1979

·  Lawler E. E., S. A. Mohrman, Parallel participation structures, Public Administration Quarterly, Spring 87, Southern Public Administration Education Foundation, Harrisburg 1987

·  Smeltzer L. R., Kedia B. L., Knowing the ropes: Organizational requirements for quality circles, Business Horizons, Jul/Aug 85, Elsevier Science, Amsterdam 1985

·  Wawak S., Analiza i doskonalenie systemów zarządzania jakością, pr. doktorska, AE w Krakowie 2007

·  Wood R., Hull F., Azumi K., Evaluating Quality Circles: The American Application, California management review, Fall 83, California Management Review, Berkeley